AKTÜEL

Blog yazıları ve söyleşiler

Sinsi Tehlike - GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ

Gürültünün kontrol altına alınması gürültü kaynağı, yayıldığı çevre (bina içi ve dışı çevre) ve bundan etkilenen insan ve diğer canlılar açısından ele alınıp çözümlenecek bir sistem sorunudur ve çeşitli disiplinler arasında işbirliğini gerektirir.

Gürültü Nedir?

Aniden ortaya çıkan, yüksek frekansta olan, rahatsızlık yaratabilen ve sıklığı değişebilen, melodisi olmadığı için hoş duygular uyandırmayan seslere gürültü denir. Gürültü; su, hava, toprak kirliliği gibi önemli bir çevre kirililiği şeklidir. Dünyada gürültü kontrolü kavramı 1950’lere dayanmaktadır.

Gürültü Kaynakları Nelerdir?

Gürültünün yayılma yollarına göre gürültü kaynakları; yapı içi gürültüler ve yapı dışı gürültüler olmak üzere iki grupta değerlendirilebilir.

Yapı Dışı Gürültü Kaynakları

Ulaşım gürültüleri,
Endüstri gürültüleri,
İnşaat gürültüleri,
Rekreasyon gürültüleri,
Eğlence ve ticari amaçlı gürültüler.

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ AVRUPA ÜLKELERİNDE BİRİNCİ SIRADA YER ALMAKTADIR. DİĞER KİRLİLİK TÜRLERİNE GÖRE; EN YAYGIN, İNSANLARI EN ÇOK ETKİLEYEN VE ÇÖZÜMÜ EN ZOR OLAN KİRLİLİK, GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİDİR.

Kulak, Hangi dB Yüksekliklerini Gürültü Algılar?

0-140 dB’i algılar,
120 dB’de rahatsız olur,
125-130 dB’de ağrı duyar,
140 dB’ağrı ve kulak zarı yırtılması meydana gelir.
170 dB ve üstüne insan dayanamaz.

Sesin, gürültünün şiddeti kadar buna maruz kalma süresi de insanlar üzerinde etkilidir. Kişi en fazla: 90 dB’e 8 saat, 93 dB’e 4 saat, 96 dB’e 2 saat, 99 dB’e 1 saat dayanabilir.

Ses ve Gürültü Farkı Nasıl Anlaşılır?

Normalde, çevremizde işittiğimiz ses 30-60 dB‘den çok olmamalıdır. Ses ve gürültü, kişiler arasında farklılık gösterebilir. Bazı insanların dinledikleri müzikler başka kişiler için gürültülü veya rahatsız edici olabilir.

Ülkemizde en yaygın gürültü türleri nelerdir?

Gürültü konusundaki araştırmalar ülkemizde 1970’li yıllarda başlamış ve birçok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda insanları en rahatsız eden ve en yaygın olan gürültünün; motorlu araç trafiği gürültüsü olduğu kanıtlanmıştır. İkinci sırada bina içi gürültüler gelmektedir. Dış çevre gürültülerinde ikinci sıra; uçak ve havaalanı gürültüsündedir.

Gürültünün Olumsuz Etkileri Nelerdir?

Dünya Sağlık Örgütü gürültü kirliliğini insan sağlığı açısından risk oluşturan faktörler şöyle sıralanmıştır,

İşitme sağlığının bozulması (özellikle işyeri gürültüleri için),
Gürültü nedenli işitme kayıpları,
Fizyolojik etkilenme (yüksek tansiyon, kalp sorunları, metab- olizma ve solunum sistemi bozuklukları, prematüre doğumlar ve bebek ölümleri, uyku bozukluğu, stres gibi çok sayıda sağlık sorunları)
Psikolojik etkilenme (davranış bozuklukları, agresif davranışlar, genel hoşnutsuzluk, sıkıntı duygusu, ani öfkelenme) bunlara örnek gösterilebilir.

Gürültünün iş performansı üzerindeki olumsuz etkiler nelerdir?

İş veriminde düşme,
Konsantrasyon bozukluğu,
Okullarda zihinsel performansın azalması,
Çocuklarda öğrenme güçlüğü

Gürültü, kişiye ilişkin özelliklere göre etk eder. İnsanların % 20’ si gürültüye karşı aşırı duyarlıdır. İşitme fonksiyonu 40 yaşından sonra daha çabuk bozulabilir. Kadınlar yüksek frekanslı gürültülerden erkeklerden daha çok etkilenirler.

Gürültüden tek etkilenen insanlar değildir. Ekosistem de gürültünün olumsuz etkilerinden nasibini alır. Doğal sit alanlarından geçirilen hızlı ulaşım yolları, havaalanları, demiryolları ve kontrolsüz yapılaşmanın doğal yaşam üzerinde gürültü yönünden olumsuz etkileri bulunmaktadır.

Gürültünün Azaltılması Ve Önlenmesi

1910 yılında Robert Koch’un yapmış olduğu “kolera ve veba gibi gürültü ile savaş günleri gelecektir” öngörüsü günümüzde gerçekleşmiştir.

Gürültüyü azaltmanın önündeki engeller;

Dünyada artan nüfus,
Plansız kentleşmeler,
Artan ulaşım yoğunluğu,
Önlem alınmayan gürültülü makina ve donatım, sanayideki faaliyetler gürültünün önlenmesindeki engellerin başında sayılabilir.

Gürültünün azaltılması ve önlenmesi konusunda gürültü kontrol mühendisliği adı altında yer alan teknik çalışmalar, günümüzde, ülkelerin genel çevre koruma stratejileri içinde “gürültü yönetimi” kapsamında çok yönlü ele alınmaktadır.

Son yıllarda dünyada çevresel gürültülerden korunma amacına yönelik olarak;

Kentlerde “sakin alan”ların planlanması,
yerel, karakteristik,sosyal, kültürel ve doğal seslerin öne çıkarılmasıyla kabul edilebilir “ses evreni” yaratma çabaları,
binalarda “sakin cephe”lerin oluşturulması,
gürültü haritaları yardımıyla yüksek gürültülü yerlerin saptanması,
gürültü kaynaklı sağlık risklerinin sayısal değerlendirmeleri, alınacak önlemlerin fayda/ maliyet analizleri gibi konular gündemdedir.

Gürültü sorunlarının çözülmesi; belirli stratejiler ve politikaların ortaya konulması ve etkili ve uygulanabilir eylem planlarının hazırlanması ile gerçekleştirilebilir.

Ülkemizde Gürültü Kirliliği

1986’da yayınlanan “Gürültü Kontrol Yönetmeliği”; Avrupa Birliği mevzuatına uyum amacıyla 2007 yılında yeniden düzenlenmiş ve gürültü haritalarını ve eylem planlarını da zorunlu kılan “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi” adı ile yeni bir yönetmelik hazırlanmıştır. Bu yönetmelikte kentlerde gürültü haritaları yapılmakta ve eylem planları hazırlanmaktadır. Yapılacak çalışmalarda görev alacak, ÇED raporlarının gürültü kirliliği değerlendirmelerinde çalışacak ve şikayetlere karşı denetim ve ölçüm yapacak personelin eğitilmesi için çeşitli sertifika programları açılmıştır.

Binalarda dış çevre kaynaklı veya kendi içlerinde ortaya çıkan gürültüye karşı alınacak önlemler ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2017 yılında yayınlanan; “Binaların Gürültüye Karşı Korunması ” yönetmeliği ile tamamlanmıştır. Avrupa Birliği ülkeleri arasında yapılan çalışmalar sonunda Uluslararası standart şekilde yayınlanan “Binaların akustik açıdan sınıflandırması” konusunun da yer aldığı yönetmelik; konutlar, okullar, hastaneler, oteller ve her türlü kamu binaları için alınacak gürültü önlemlerini kapsamaktadır.

Dış yapı elemanları (cepheler, pencereler, çatı), konut birimlerini ayırıcı iç bölme elemanları (duvar ve döşemeler), tesisat merkezleri, havalandırma kanalları gibi mekanik sistem ve tesisat elemanları için gürültü ve titreşim kontrolü yapılması zorunlu kılınmış ve uygulamalara ilişkin limit değerleri verilmiştir. İstenildiğinde yapılacak performans testleri yardımıyla binaların akustik açıdan değerlendirilmesi ve sertifika alması sağlanmıştır.

Özellikle büyük kentlerimizde gürültü yoğunlukları oldukça yüksek seviyede olup, Dünya Sağlık Örgütü’nce belirlenen limitlerin üzerinde olduğu bilinmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, Avrupa’daki her üç kişiden biri trafik gürültüsünden etkilenmektedir. Bu etki, uyku yetersizliği ve gün içinde kişinin performansını ciddi şekilde düşmesine ve sağlık sisteminde zaman ve para gibi ek maliyetlere neden olmaktadır.

Gürültü Kirliliğinden Nasıl Kaçınılır?

İnsanlara yoğun trafik gürültüsünden uzak yerleşim alanları seçmeleri, gece boyunca yatak odasında yaklaşık 35dB’lik ses seviyesi ve gün içinde yaklaşık 40dB’lik bir ses seviyesi bulundurması tavsiye edilir. Ayrıca uzun süreli kulaklık kullanımından kaçınmaları ve yüksek gürültü seviyelerine maruz kaldıklarında kulak tıkacı kullanmaları tavsiye edilir. Gürültünün, hem ruh hem beden sağlığımızda yüksek ve kalıcı etkisinin olduğu unutulmamalıdır.

Ytong Gürültü Bariyeri Nedir?

Ytong Gürültü Bariyeri, akustik ve yapısal özellikleri ile trafik kaynaklı gürültünün azaltılmasına yönelik etkin bir çözümdür. Ytong Gürültü Bariyerinin kurulumu basittir ve yüksek ses yalıtım özelliği ile etkin gürültü koruması sağlar. Hızlı uygulama olanağı ile ekonomiktir.

Detaylı bilgi için >>

KAYNAKLAR

- http://www.yenibiyoloji.com/gurultu-kirliligi-nedir-4742/
- http://www.ekoyapidergisi.org/2853-gurultu-sagligimizi-35-kritik-etki-ile-tahrip-ediyor.html
- http://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/62788/mod_resource/content/0/11.pdf
- http://ilgltd.com.tr/2016/10/10/gurultunun-insan-sagligi-uzerine-etkileri/
- http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/takderden-gurultu-farkindalik-gunu-aciklamasi-40817397

Yayınlanma Tarihi: 5/20/2020